Министерството за внатрешни работи ја информира јавноста дека почнувајќи од 12 октомври 2025 година, Европската Унија ќе започне со постепено воведување на Системот за влез/излез (EES), кој ќе биде целосно имплементиран до април 2026 година.

Овој нов дигитален систем претставува една од најзначајните реформи во областа на граничното управување на ЕУ, заменувајќи го досегашното ставање печати во пасошите со електронска евиденција на биометриски податоци (фотографија и отпечатоци од прсти), како и точни записи за датумите на влез и излез.

За кого важи системот?

EES се однесува на сите државјани од земји кои не се членки на Европската Унија или Шенген зоната и кои патуваат за краток престој (до 90 дена во рамки на 180 дена). Тоа ги опфаќа: патниците кои се ослободени од виза за влез во ЕУ и патниците кои поседуваат виза за краток престој.

Граѓаните на земјите-членки на ЕУ и на Шенген зоната не подлежат на новиот систем.

Земји каде ќе се применува EES

Системот ќе биде активен на сите надворешни гранични премини на 29 земји, меѓу кои се: Грција, Бугарија, Австрија, Германија, Франција, Италија, Шпанија, Шведска, како и Исланд, Норвешка, Швајцарија и Лихтенштајн.

Кои се целите на воведувањето?

Со EES, Европската Унија има за цел: да ја зголеми безбедноста на граѓаните, преку подобро откривање на фалсификувани документи и идентитетски измами, да ја подобри борбата против криминалот, тероризмот и нелегалната миграција, да го олесни патувањето преку побрзи и поефикасни гранични проверки и да обезбеди прецизна дигитална евиденција за времетраењето на престојот, елиминирајќи можни недоразбирања кои порано настануваа со рачните печати.

Како ќе функционира системот?

При првото патување по воведувањето на системот, патниците ќе поминат низ целосен процес на регистрација кој вклучува фотографирање, скенирање на отпечатоци од прсти и внесување на податоци од пасошот. За да се олесни процедурата, на граничните премини ќе има и пунктови за самопослужување, а можно е и претходно предрегистрирање преку мобилни апликации.

При следните патувања, контролата ќе биде значително побрза бидејќи податоците веќе ќе бидат складирани во системот и ќе се врши само нивна проверка.

Период на транзиција

Во периодот од октомври 2025 до април 2026 системот ќе се воведува по фази. Тоа значи дека дел од патниците сè уште ќе добиваат печат во пасошите, додека постепено сите гранични премини не преминат на целосна дигитална евиденција. Од 10 април 2026 година, печатите во пасошите целосно ќе бидат заменети со електронски записи.

Заштита на личните податоци

Сите податоци ќе се обработуваат и чуваат согласно строгите стандарди на Европската Унија и Општата регулатива за заштита на податоци (GDPR). Со тоа се гарантира целосна заштита на приватноста и транспарентна употреба на собраните информации.

Апел до граѓаните

Министерството за внатрешни работи апелира до сите граѓани на Република Северна Македонија кои планираат патувања во земјите на Шенген зоната да се информираат за новите правила и постапки, со цел нивните патувања да бидат навремени, безбедни и без непотребни доцнења.

Тагови: ETIAS ЕУ

Пушачите добија нови цени на цигарите - Од денеска, ќе плаќаат по 10 денари повеќе по пакување. 

Ова покачување е дел од редовното усогласување со акцизната политика, со која државата постепено ја зголемува акцизата на тутунските производи.

Со новите цени, ако цигарите чинеле 130 денари, од денеска, тие достигнаа 140 денари, а поскапите се продаваат и околу 200 денари. За пушач кој купува по една кутија дневно, поскапувањето значи 300 денари повеќе во месецот.

Акцизниот календар предвидува годишно усогласување до 2027 година, со цел постепено зголемување на приходите во буџетот, но и намалување на бројот на пушачи.

Тагови: цигари поскапуват цигарите

Од 15 октомври официјално започнува грејната сезона 2025/2026 за потрошувачите приклучени на системот за централно греење во градот Скопје, со кој управува АД ЕСМ. Согласно регулативата, грејната сезона може да започне и порано, односно од 1 октомври, доколку прогнозата за средна надворешна температура за наредниот ден изнесува 12˚С или пониско, според податоците на Управата за хидрометеоролошки работи.

На веб-страницата на ЕСМ Снабдување секојдневно ќе се објавува информација дали се исполнети условите за испорака на топлинска енергија сè до 15 октомври. Овие информации ќе бидат објавувани согласно одлуката на Регулаторната комисија за енергетика и водни услуги на РСМ и врз основа на прогнозите за средна дневна температура на воздухот во Скопје од Управата за хидрометеоролошки работи.

-Навременото снабдување со топлинска енергија е клучно за комфорот на нашите потрошувачи. Затоа апелираме да се следат препораките и да се соработува со службените лица за да се обезбеди сигурно функционирање на системот. Ги повикуваме сите корисници навремено да ги завршат потребните поправки на своите внатрешни грејни инсталации, бидејќи редовното одржување е нивна обврска. Завршените интервенции треба да се пријават во Центарот за грижа на потрошувачи, со што ќе се овозможи непречено снабдување со топлина. Исто така, важно е заедниците на сопственици да обезбедат непречен пристап на службените лица до топлинските потстаници и редовно електрично напојување во топлинската станица, односно платени сметки за електрична енергија и функционална електрична инсталација, се наведува во соопштението од АД ЕСМ.

Сите потрошувачи можат да проверат дали нивниот објект е на списокот на затворени објекти без услови за испорака на топлина, кој е достапен на линкот „Затворени објекти - ЕСМ Снабдување“. За информации, пријави на дефекти или известувања за завршени интервенции, потрошувачите можат да се јават во Центарот за грижа на потрошувачи на телефонските броеви 02 3076 200 и 075 400 100. 

Тагови: ЕСМ парно греење

Цените на електричната енергија во Европската Унија продолжуваат значително да варираат меѓу земјите-членки, а според најновите податоци, Италија бележи највисоки трошоци за потрошувачите, додека Унгарија останува најприфатлива.

Цените на електричната енергија во Европа остануваат нестабилни и се очекува да продолжат да бидат така до крајот на 2025 година.

Меѓу земјите-членки на Европската Унија, Италија има највисоки цени на електричната енергија, додека Унгарија е водечка земја со најприфатливи сметки за домаќинства.

Во септември 2025 година, цената на електричната енергија во Италија изнесуваше 109,47 евра за мегават-час, што е меѓу највисоките тарифи во ЕУ.

Клучните фактори што придонесуваат за толку високите цени вклучуваат премин кон обновливи извори на енергија, геополитички тензии што влијаат на синџирите на снабдување и зависноста од увезениот гас.

Цената на природниот гас, клучна суровина за производство на електрична енергија, продолжува да има големо влијание врз вкупните трошоци.

Холандските TTF фјучерси, репер за цените на гасот во ЕУ, изнесуваа 33,62 евра за мегават-час во јули 2025 година. Намаленото производство на гасното поле Гронинген во Холандија е дополнителен предизвик, што дополнително ја зголемува зависноста од увоз.

Иако цените на електричната енергија остануваат високи во повеќето земји од ЕУ, постојат значителни разлики меѓу земјите.

Земјите со постабилно домашно производство, како што се Унгарија, Бугарија и Малта, успеваат да одржат значително пониски цени за крајните потрошувачи.

Податоците на Евростат за втората половина од 2024 година го покажуваат следново:

Највисоки цени: Германија (0,3943 евра/kWh), Данска (0,3763), Ирска (0,3699), Белгија (0,3313)

Најниски цени: Унгарија (0,1032 евра/kWh), Бугарија (0,1217), Малта (0,1301)

Просечната цена на електричната енергија во ЕУ изнесуваше 0,2872 евра за киловат-час, што е намалување од 2,2% во однос на рекордното високо ниво од 0,2937 евра/kWh во првата половина од 2023 година.

Сепак, цените остануваат високи во споредба со претходните децении.

Во Германија, цената на електричната енергија во септември 2025 година изнесуваше 75,22 евра/MWh, што укажува дека пазарот сè уште не е целосно закрепнат од енергетската криза предизвикана од пандемијата, војната во Украина и климатските фактори како што се намалените нивоа на водата и послабите ветрови.

Тагови: Европа ЕСМ сметки за струја