Три четвртини од вработените и компаниите во земјава се погодени од економската криза предизвикана од коронавирусот, покажува анкетата на „Finance Think“ објавена во публикацијата „Квалитет на живот – Економските ефекти од корона кризата“.

Податоците од анкетата покажуваат дека високи 75,9 проценти од испитаниците одговориле дека компанијата во која работат е погодена од коронавирусот.

Состојбата кај самовработените и микробизнисите е уште покритична. Така, 89 проценти од нив се изјасниле дека кризата го погодила нивниот бизнис. Анализата укажува дека микро бизнисот се соочил со значителен пад на прометот или со привремено затворање.

Од испитаниците кои одговориле дека компанијата во која работат е погодена од корона кризата, голем дел одговориле дека тоа е поради мерките на државата со кои се наложило затворање на одредени компании или затоа што нивниот промет значително опаднал.

Значаен е и процентот на компании кои имале проблем да ги пласираат своите производи и ова најчесто се однесува на извозно-ориентираните компании.

Најчестиот механизам што го примениле работодавачите за прилагодување на корона-кризата е намалување на платите на вработените и прекинување на секакви дополнителни исплати. Така, 25,6 проценти од испитаниците одговориле дека им била намалена платата, а 24,1 процент дека им било соопштено оти веројатно ќе им биде намалена платата или ќе има отпуштања од работа. 23,1 процент се изјасниле дека им биле скратени дополнителните исплати. На принуден одмор биле отпуштени 14,4 проценти од испитаниците, а 10,8 проценти биле отпуштени од работа.

Од корона кризата погодени се и невработените, а повремените приходи се прекинати и кај невработените со инцидентни работни ангажмани.

Скоро половина од испитаниците вработени во јавната администрација и од испитаниците пензионери покажале подготвеност да им бидат скратени нивните примања, додека 23 проценти од јавната администрација и 18 проценти од пензионерите се изјасниле дека не се согласуваат со никакви кратења на приходите, но оти стравуваат дека до тоа ќе дојде.

– Сепак, треба да се забележи дека по околу една петтина од двете групи не се согласуваат да
сносат дел од економскиот товар на корона-кризата, се вели во анализата.

Најголем дел од испитаниците или високи 70 проценти одговориле дека во моменталните околности на економска криза предизвикана од ширењето на Ковид-19, би можеле да издржат најмногу три месеци.

Близу половина од компаниите во земјава, или 48 отсто, нема да ги пратат своите работници на принуден одмор како последица на корона кризата. Затоа, пак, 38 проценти веќе ги пратиле или ќе ги испратат работниците на принуден одмор. Сепак, над 86 отсто од компаниите не планираат да ги отпуштат своите вработени.

Ова е дел од наодите од анкетата што ја направи Стопанската комора на Македонија меѓу своите членки, во истражувањето колку силно корона кризата удри врз македонската економија. 

Откако вчера објави дел од резултатите на анкетата, комората денеска ги презентира вториот сет од наодите за последиците од кризата предизвикана од корона вирусот за македонската економија, како и очекуваните ефекти од економските мерки на Владата. 

Оваа анкета има за цел да овозможи увид во регистрираните последици за компаниите во март и очекувањата за април оваа година. Анкетата е направена во периодот од 7 до 14 април. Таа вклучува одговори на компании што минатата година заедно имале вкупни приходи од 94,4 милијарди денари или 1,53 милијарди евра.

Што покажува анкетата?

Речиси половина или 48 отсто од анкетираните фирми се изјасниле дека нема да ги пратат работниците на принуден одмор, 19 отсто дека ќе ги пратат, 19 проценти рекле дека веќе ги пратиле на принуден одмор, а 13 отсто размислуваат за друга можност.

Во однос на прашањето за отпуштање на работниците, 86,2 отсто се изјасниле дека нема да ги отпуштат вработените, 13 отсто дека ќе ги отпуштат, а само 0,8 проценти рекле дека веќе ги отпуштиле. 

„Ова потврдува дека стопанствениците се свесни за важноста на работната сила, во која патем е и инвестирано за успешно натамошно работење на претпријатијата, а соодветно на тоа и за потребата колку што е можно повеќе да ги задржат работниците во редовен работен однос“, велат од СКМ.

Во однос на финансиите, 44 отсто од анкетираните фирми немаат проблеми со ликвидноста, додека 56 проценти, очекувано, имаат проблеми со ликвидноста. Притоа, 65 отсто од фирмите имаат кредити за отплата, а 35 проценти немаат кредити за отплата.

Вкупно 81 отсто од анкетираните фирми пријавиле одреден процент на откажување на договорените аранжмани или работа на претпријатието. Притоа, 35 отсто од фирмите пријавиле дека процентот на откажување на договорените аранжмани или работа е поголем од 50 отсто.

И покрај проблемите со кои се соочуваат претпријатијата во однос на производството, извозот, увозот, прометот и синџирот на добавувачи, радува сознанието дека 71 отсто не размислуваат за затворање на претпријатието, а дополнителни 21 процент размислуваат за затворање само на еден дел од претпријатието. Ова може да се поврзе со фактот што дури 79 отсто од анкетираните претпријатија работат повеќе од 10 години на пазарот. Според анкетата, 8 отсто од анкетираните би го затвориле претпријатието во целост.

Во рамки на Анкетата, фирмите се изјаснијле и во поглед на тоа која од економските мерки на Владата планираат да ја искористат.

Најголем дел од анкетираните фирми, или 30 отсто од нив, планираат да ја користат мерката - 14.500 денари месечно по вработен за април и мај, за компании погодени од кризата или 50 отсто од трошоците за придонеси за секој вработен.

За користење на мерката - задолжително користење на првиот дел од годишниот одмор се изјасниле 26 отсто од претпријатијата.

Мерката - одложување на кредитите кај банките и пролонгирање на отплатите, репрограмирање, грејс период, поповолна каматна стапка и слично, ќе ја користат 12 отсто од анкетираните претпријатија.

Мерката - дополнителни бескаматни кредити за фирмите од нови 8 милиони евра од Развојната банка на Северна Македонија ќе ја користат 7 отсто од претпријатијата.

Исто толку, 7 проценти од анкетираните фирми се изјаснија за користење на мерката – 50 милиони евра евтини кредити од Развојната банка на Северна Македонија.

Судии преку писмо побарале од своето здружение да реагира кај Владата бидејќи намалувањето на нивните плати за месец април и мај на ниво на минималната со владина уредба, како што сметаат од таму, било „противзаконско и противуставно“, односно упад на извршната во независноста на судската власт.

„Доколку се имаат во предвид одредбите од Законот за плати на судиите и тоа чл.2 ст.2 од истиот дека платата на судијата не може да биде намалена со закон или со одлука на државен орган произлегува дека намалувањето на платите со Уредбата со законска сила претставува интервенција од страна на Владата на РСМ- извршната власт во платите на судиите која не е дозволена со закон.

Согласно чл. 8 од Уставот на РСМ темелни вредности на уставниот поредок на РСМ меѓудругите се и основните слободи и права на човекот и граѓанинот признати со меѓународното право и утврдени со Уставот, владеење на правото и поделба на државната власт на законодавна извршна и судска власт, правна заштита на сопственоста и др.

Според чл.98 Уставот ја гарантира самостојноста и независноста на судската власт. Од овие причини судиите сметаат дека наведената Уредба иако е донесена во вонредна состојба истата е спротивна на Уставот и на наведениот Закон за платите на судиите, со Уредбата се доведува во прашање уставно востановениот систем на поделба на власта, на владеењето на правото и преставува директна интервенција на извршната во судската власт со што се доведува во прашање и уставно загарантираната самостојнот и независност на судството. Исто така се доведуваат во прашање и повеќе загарантирани основни човекови права со ЕКЧП и чл. 1 од Протокол 1“, се вели во дел од писмото кое го објави „Фокус“.

Во буџетската прераспределба од 6,542 милијарди денари меѓу буџетските корисници со одлука на Техничката Влада заради помош на македонската економија, најмногу пари за плати се чини ќе загубат судиите и судската администрацијата - 80 милиони и Јавното обвинителство - 31 милиони.

Во формираниот Фонд за помош и поддршка за справување со кризата предизвикана од Коронавирусот COVID-19 влегуваат и паричните средства во износ од разликата од полниот износ од нето платата до 14.500 денари, согласно Уредбата со законска сила за определување на висината на платата на избраните, именуваните и назначените лица во јавниот сектор.

Во овој период на зголемена потреба од мобилен интернет, А1 Македонија лансираше нова понуда за своите постпејд корисници. Со активација на месечниот интернет пакет Net 20GB, корисниците добиваат 20GB интернет за само 299 денари.

Како компанија која постојано излегува во пресрет на потребите на своите корисници, А1 Македонија и овој пат понуди атрактивна промоција за постпејд корисниците. Зголемениот интернет сообраќај поради работата од дома, онлајн едукацијата како и виртуелната комуникација со најблиските се само едни од причините поради кои корисниците имаат потреба од ваков тип на понуда.

Пакетот е достапен за приватни и деловни A1 постпејд корисници, исклучиво преку дигиталните канали- апликацијата Мојот А1 и веб верзијата на Мојот А1. Корисниците можат да го активираат со одбирање “Пакети” во менито на апликацијата А1, потоа со избирање “Net 20GB” во подменито “Достапни национални услуги”.  

Повеќе информации можете да најдете на www.a1.mk или со јавување во Контакт центар на 077 1234.

Да ги почитуваме мерките за заштита на јавното здравје и да ги користиме дигиталните алатки за комуникација.