Директорот на Агенцијата за храна и ветеринарство (АХВ) Зоран Атанасов денеска во Универзитетска ветеринарна болница при Факултетот за ветеринарна медицина ќе аплицира микрочип на домашен миленик. 

Со тоа и официјално ќе го означи почетокот на кампањата за бесплатно микрочипирање на домашните миленици – кучиња и мачки.

На настанот ќе присуствуваат и претседателот на Ветеринарната комора на Македонија Томислав Николовски, како и професорот Пламен Тројанчанец од Ветеринарната болница.

Бесплатната идентификација и регистрација на домашните миленици (кучиња и мачки) ќе трае до 31 март идната година, односно додека не се потрошат набавените 100.000 микрочипови, а ќе се спроведува по принципот „прв дојден, прв услужен“.

Како што информира завчера директорот Атанасов кога ја промовираше кампањата, договори за бесплатно микрочипирање се склучени со 135 ветеринарни друштва. Сопствениците на милениците ќе треба да платат само 120 денари за пасош за домашен миленик што ќе можат да го употребат при патување надвор од државата.

Оваа недела беа објавени резултатите од интернет-истражувањето на Европската комисија, во кое Европејците гласаа дали сакаат да го укинат поместувањето на часовниците во пролет и есен.

Во анкетата учествуваа рекордни 4,6 милиони луѓе, а над 80 проценти од нив гласаа за укинување на поместувањето на часовникот.

Повеќе од 80 проценти од Европејците кои гласаа за поместување на часовникот гласаа и за тоа часовникот да остане на летното пресметување на времето, односно два часа понапред во однос на времето по Гринич.

Јункер во интервју за германскиот ЗДФ се осврна на резултатите од истражувањето и рече дека е убеден дека Европската Унија ќе премине на летно сметање на времето.

„Така ќе биде. Луѓето го сакаат тоа, и ние ќе го направиме”, уверено порача Јункер, и рече дека тоа ќе го предложи на Комисијата, а потоа следуваат земјите членки на ЕУ и Европскиот парламент.

Дваесет и два коригирани учебника за учебната 2018/2019 ќе достави Министерството за образование и наука низ училиштата. По првпат од оваа учебна година сите учебници што МОН ги обезбедува бесплатно за учениците истовремено ќе бидат во слободна продажба и тоа со истата цена по која Министерството ги откупува.

Ова се дел од конкретните активности кои ги презеде МОН заради обезбедување што подобро и поквалитетно образование за сегашните и идните генерации на ученици, а кои денеска на прес-конференција ги презентираше ресорниот министер Арбер Адеми.

Тој посочи дека сите ученици од прво, второ и трето одделение ќе имаат нови комплети учебници секоја учебна година.

Во тек е процесот за изготвување на нови 31 учебник за стручно образование. Од Оваа година за првпат се воведува италијанскиот јазик како втор странски јазик, потенцира Адеми.

Директорката на педагошката служба Вања Велева рече дека повикувајќи се на измените во Законот за учебници во основното и средното образование иницирани од Владата, а усвоени од Собранието, се овозможени интервенции на најмногу до 30 отсто од содржината на учебниците.

Целокупниот процес почна со спроведување анкета низ училиштата преку која добивме првичен сигнал за конкретните потреби од промени низ содржините на одредени учебници. Нашата примарна задача, сите заедно да придонесеме за квалитетно образование, е и ќе биде приоритет на оваа Влада и на МОН, додаде Велева.

Последиците од масовното иселување и од се помалиот број на новородени деца стануваат видливи и оваа учебна година, која официјално започнува в понеделник.

Според неофицијалните податоци од Министерството за образование, годинава во сите општини низ државава со исклучок на Чучер Сандево, од каде што се уште не бил доставен списокот, ќе се запишат 20.251 ученик во прво одделение што е за најмалку двесте првачиња помалку од минатата година кога се запишаа точно 20.473.

Тоа се бројките кои и во оваа, нова учебна година, ја отворија старата рана. Помалиот број запишани првачиња од лани го вклучува алармот кој треба да потсети дека белата чума коси. Македонската жена раѓа едвај две деца во просек. Експертите предупредуваат – процесот што почнал со миграциите село-град мора да запре, а младите побрзо да се решаваат да склопуваат бракови… Светска банка прогнозираше со ваков тренд во 2100 година македонската нација ќе е кусок за 500 илјади луѓе.

Всушност, доколку во една паралелка има во просек околу 25 ученици, тоа значи дека годинава ќе се затворат десетина паралелки, што е состојба која е вознемирувачка бидејќи секоја година бројот на првоодделенци драстично паѓа.

Официјално, од МОН велат дека се уште немаат информации кои училишта не се подготвени за почетокот на учебната година, а во кои нема да има ниту еден ученик. Најмалку првачиња ќе има во општина Зрновци -15, а најмногу 1.126 во Куманово.

– Оваа бројка на запишани првоодделенци е повисока за 17 ученика повеќе во однос на претходната учебна година, изјави раководителот на Секторот за образование од општина Куманово, Жика Крстевски.

Родителите, посочува Крстевски, главно ја почитуваат реонизацијата при упис на учениците во основните училишта, иако, има одреден број кои поради свои причини ги запишуваат децата во други училишта и на овој начин губат одредени законски права, како што е бесплатниот превоз за ученици. Непочитувањето на реонизацијата особено ги погодува училиштата „Вук Караџиќ” и „Толи Зордумис”.

Велешките советници, пак, одлучија двете општински основни училишта „Јордан Хаџи Константинов-Џинот” и „Благој Кирков” да се спојат во еден нов правен субјект, основно училиште „Панко Брашнаров”. Градоначалникот Аце Коцевски ова спојување го објасни како реформа, чии постапки се тешки, болни и непопуларни, но неопходни и неизбежни.

-Имаме сериозно намалување на ученици, во мрежа на училишта создадена во социјализмот, која е предимензионирана, нерационална и скапа. Споредено со состојбата со ученици од пред 10 години, во учебната 2007/8 година во двете училишта имало 983 ученици, десет години подоцна имало 675 или 308 ученика помалку, или толку колку што сега брои ученици ОУ “Благој Кирков”. Иако бројот на ученици драстично паднал за третина, бројот на вработени останал ист. Во ОУ “Џинот” пред десет години имало просечно 20 деца во паралелка, сега има 16, а во ОУ “Благој Кирков” имало 22, а сега има 14,5 деца во паралелка, изјави Коцевски.

Трендот на намалување на бројот на првачиња продолжува и во пелагониските општини. Во општина Новаци бројот на запишани првачиња оваа година е 17, за разлика од минатата година кога се запишале 27 првачиња. Обидувајќи се парично да им помогнат на родителите од оваа општина ќе доделуваат по 4.000 денари за секое прваче на почетокот на учебната година. Помош ќе има и за првачињата во Општина Могила, каде што општината ќе им помогне со училиштен прибор. И во оваа општина бројот на запишани првоодделенци е намален. Минатата година имало 57, а оваа година се вкупно 53 запишани првоодделенци од трите централни училишта.

Во Општина Битола, пак, годинава во прво одделение има запишано 739 на македонски и 43 ученици на албански јазик, додека минатата година во прво одделение се запишале над 1.000 првачиња. Списокот на првачиња општината го добива од МВР, а бројот на запишани првоодделенци е речиси ист како лани. Но од општината потенцираат дека моментално бројот на запишани првоодделенци од испратениот список од МВР е помал за 94 ученици, кои се од ромска националност, а припаѓаат во реонот на основното училиште „Ѓорѓи Сугарев” и кои обично се запишуваат во август и во септември.

Во општина Дебар годинава се запишани десетина првачиња повеќе, а од година во година се помал е бројот на првачиња и во општина Маврово и Ростуше. За учебната 2018/2019 година во четирите деветолетки запишани се вкупно 52 првачиња или за десетина помалку споредено со минатата учебна година. Поради непријавување на ниту едно дете подрачното училиште во селото Видуше се затвора. Во ООУ „Денче Дејаноски” во Маврови Анови запишани се три првачиња, по едно во училиштата во Маврово и Врбен на македонски и во Дуф на албански наставен јазик.

Намалувањето на бројот на првачињата, но и на учениците во целина во оваа општина е поради масовната миграција на жителите, пред се во западноевропските земји, а дел и во Гостивар и Скопје.

Дури три од четирите централни основни училишта во Штип бараат да им се овозможи формирање паралелки во прво одделение со помал број ученици од законски утврдениот – 24. Паралелките со првачиња би биле со 18-19 ученици. Од септември во штипските училишта ќе учат 30 првачиња помалку од лани. Во изминатите неколку години единствено ОУ „Ванчо Прке”, кое се наоѓа во централното градско подрачје, оформуваше паралелки со помал број ученици. Од септември таму ќе учат 112 првачиња во шест паралелки. Само десет првачиња се запишани во училиштето во штипско Ново Село. Првпат оваа година паралелки со помал број првачиња ќе оформи училиштете „Славејко Арсов”, кое токму поради природниот прираст во населбата Баби, каде што се наоѓа, од подрачно училиште, доби самостоен статус на централно училиште. Во ова училиште се запишани 53 првачиња, во три паралелки.

Значаен пад на запишани ученици има во подрачните училишта, особено во приградските населби. Иако е оддалечена само неколку километри од градот, во населбата Македонка, во реновираното училиште, во прво одделение ќе учат само пет ученици. Училиштето во Чардаклија ќе работи за само осум ученици од прво до петто одделение, во една комбинирана паралелка. Директорите на училиштата стравуваат дека в година ќе биде уште полошо со уписите во прво одделение.

Во изминатите две децении во Кичево се бележи континуиран пад и од година на година има се помалку новозапишани првачиња во општината.

– Во последните 15 години бројот на новозапишани првачиња континуирано е во опаѓање. Така, само во последните четири години, од 408 запишани првачиња во 2015 година, годинава во нашата општина се запишаа 340 првачиња, што значи дека за само четири години бројот на првачиња е намален за три одделенија, или номинално бележиме намалување за 68 новозапишани деца. Ако продолжи иселувањето на младите од нашата општина и во наредниот период, тогаш повеќе од сигурно за десетина години оваа бројка ќе се преполови, вели Сание Садику, раководител на секторот за образование во општината Кичево.
Додаде дека ако во градот намалувањето и не е толку изразено, во селските училишта бројот на првачиња бележи драстичен пад.

– Нашето село е второ по големина во општината, но засиленото иселување пред се на младите, придонесе бројот на првачиња и ученици во нашето училиште да се сведе на осумдесетина, додека само пред две децении оваа бројка беше десет пати поголема или во нашето училиште настава посетуваа 800 ученици, објаснува Иса Незири, претседател на месната заедница во село Србица, кој е вработен во општината.

Во општина Старо Нагоричане, годинава ќе се запишат речиси идентичен број првоодделенци, како и претходните години, информираа надлежните од училиштето. На подрачјето на оваа рурална општина има три училишта. Во основното училиште „Светозар Марковиќ” во село Старо Нагоричане и подрачните училишта во селата Алгуња и Никуљане годинава во прво одделение запишани се девет ученици, што е за еден ученик помалку во однос на претходната година. Во ова училиште наставата се изведува на македонски и на српски наставен јазик.

Во основното „Христијан Карпош“ во село Младо Нагоричане, пак, годинава има запишано 12 првачиња, што е за еден повеќе во однос на минатата учебна година. Ова училиште опфаќа уште две училишта во селата Облавце и Бајловце.

Пет првоодделенци ќе тргнат во новата учебна година во основното училиште „Христијан Тодоровски Карпош“ во село Драгоманце што е за еден повеќе во однос на минатата учебна година. Ова училиште има четири подрачни училишта во селата Пелинце и Челопек и во планинските места Жегљане и Арбанашко.

Во ресенските основни училишта во оваа учебна година се запишани вкупно 129 првачиња. Во однос на минатата година, според Ѓорѓи Ставревски, задолжен за образование во општина Ресен, има мало зголемување на запишани ученици во прво одделение.

– Последните години состојбата се одржува на едно исто ниво, со тенденција на мало зголемување на запишани првачиња во петте основни училишта на подрачјето на Општина Ресен, изјави за МИА Ставревски.